بیمه‌های پارامتریک چیست؟ معرفی کامل و جایگاه آن در صنعت بیمه ایران و جهان

در بسیاری از بیمه‌های سنتی، پرداخت خسارت فرآیندی زمان‌بر و پر از پیچیدگی‌های کارشناسی است. بیمه‌گذار باید مدارک زیادی فراهم کند، منتظر بازدید کارشناس بماند و در نهایت، ممکن است مبلغی کمتر از انتظارش دریافت کند. حالا تصور کنید بیمه‌ای وجود داشته باشد که فقط بر اساس یک شاخص مشخص و از پیش‌تعیین‌شده خسارت شما را به‌طور خودکار پرداخت کند، بدون نیاز به ارزیابی فردی.

این دقیقاً همان کاری است که بیمه‌های پارامتریک انجام می‌دهند؛ مدلی نوآورانه و داده‌محور از بیمه که در حال تغییر چهره صنعت بیمه در جهان است. در این مقاله، به زبانی ساده و دقیق، با تعریف بیمه‌های پارامتریک، نحوه عملکرد آن، مزایا، کاربرد‌ها و جایگاه این نوع بیمه در ایران و جهان آشنا می‌شویم.

بیمه‌های پارامتریک چیست؟

بیمه پارامتریک (Parametric Insurance) نوعی از بیمه است که پرداخت خسارت را نه بر اساس ارزیابی مستقیم خسارت، بلکه بر اساس یک پارامتر یا شاخص مشخص انجام می‌دهد. این پارامتر می‌تواند یک متغیر قابل‌اندازه‌گیری مثل میزان بارش باران، شدت زلزله، سرعت باد، دمای هوا یا سطح آب دریا باشد که از قبل با بیمه‌گذار بر سر آن توافق شده است.

بر خلاف بیمه‌های سنتی که نیازمند بررسی میدانی و تأیید خسارت توسط کارشناس هستند، در بیمه پارامتریک، اگر شاخص مورد توافق از یک آستانه مشخص عبور کند، پرداخت خسارت به‌صورت خودکار و بدون نیاز به کارشناسی انجام می‌شود.

چرا به آن «پارامتریک» می‌گویند؟

واژه «پارامتریک» به این دلیل به‌کار می‌رود که پرداخت خسارت بر اساس یک «پارامتر مشخص» صورت می‌گیرد؛ نه براساس تخمین خسارت واقعی در محل حادثه.

تفاوت بیمه‌های پارامتریک و بیمه‌های سنتی

بیمه‌های پارامتریک با آن‌چه ما به‌عنوان بیمه‌های سنتی می‌شناسیم، در چند جنبه‌ی کلیدی تفاوت دارند. این تفاوت‌ها نه‌تنها در نحوه‌ی ارزیابی و پرداخت خسارت دیده می‌شوند، بلکه به‌طور کلی، نوع نگاه به ریسک و مدیریت آن را هم متفاوت می‌کنند.

در ادامه، مهم‌ترین تفاوت‌های آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

۱. معیار پرداخت خسارت: در بیمه‌های سنتی کارشناس میزان خسارت را براساس معیار‌های متفاوت بررسی می‌کنند و خسارت را اعلام می‌کنند اما در بیمه‌های پارامتریک خسارت صرفاً براساس معیار‌های از پیش تعیین شده پرداخت می‌شود.

۲. سرعت پرداخت: دربیمه‌های پارامتریک سرعت پرداخت خسارت به دلیل مشخص بودن شرایط بسیار بالاتر از بیمه‌های سنتی است.

۳. نیاز به کارشناس: در بیمه‌های پارامتریک نیازی به حضور کارشناس نیست.

۴. قطعیت و شفافیت قرداد

در جهان از این بیمه در زمینه های زیر استفاده می‌شود:

• کشاورزی و اقلیم
• بلایای طبیعی (مانند زلزله، طوفان، سیل)
• صنعت گردشگری و رویداد‌ها
• زیرساخت‌ها و انرژی
• کسب و کار‌های کوچک و آنلاین

بیمه‌های پارامتریک در ایران

در حال حاضر، بیمه‌های پارامتریک در ایران هنوز راهی برای اجرا نیافته‌اند، اما پتانسیل بالایی برای استفاده در بخش‌هایی مانند کشاورزی، مدیریت بحران و بیمه‌های عمومی دارند. با فراهم شدن زیرساخت داده، تغییر در نگاه سنتی صنعت بیمه و حمایت بیمه مرکزی، می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد ارائه نمونه‌های اولیه از این مدل نوآورانه در بازار بیمه ایران باشیم.

سخن پایانی

بیمه‌های پارامتریک، مدلی نوآورانه و داده‌محور از بیمه‌گری هستند که با حذف فرآیند‌های پیچیده کارشناسی، پرداخت خسارت را سریع‌، شفاف‌ و دقیق‌ می‌کنند. هرچند این مدل هنوز در ایران به‌صورت گسترده اجرا نشده، اما با توجه به نیاز‌های واقعی کشور در حوزه‌هایی مانند کشاورزی، بلایای طبیعی و خدمات دولتی، می‌توان آینده‌ای روشن برای آن متصور شد. توسعه زیرساخت‌های داده، اصلاح قوانین و حمایت از نوآوری، کلید ورود جدی صنعت بیمه ایران به دنیای پارامتریک است.