قوانین تصادف با عابر پیاده و هر آن‌چه باید در این‌باره بدانید

وقتی درباره تصادف با عابر پیاده صحبت می‌کنیم، اغلب این‌طور برداشت می‌شود که راننده مقصر است. اما حقیقت این است که همه قوانین بر علیه راننده نیست و شهروندان عابر پیاده نیز برای تردد در خیابان دارای وظایفی هستند. آشنایی با قوانین تصادف با عابر پیاده به رانندگان و عابرین کمک می‌کند تا در هنگام مواجه شدن با حوادث به حق و حقوق خود آگاه باشند. در ادامه این پست با ما همراه باشید تا با هرآنچه باید درباره قوانین تصادف با عابر پیاده بدانید آشنا شوید.

در تصادف راننده با عابر پیاده چه زمانی عابر مقصر است؟ 

معمولا وقتی صحبت از قوانین تصادف با عابر پیاده می‌شود، همه تصور می‌کنند تحت هر شرایطی حق با عابر و راننده مقصر است. این تصور از همان‌جایی نشات می‌گیرد که در ابتدا عنوان کردیم. یعنی بی‌دفاع بودن عابر پیاده در برابر وسایل نقلیه موتوری. اما موضوع اصلی این است که یک اتومبیل به خودی‌خود هویت قانونی ندارد و در اصل راننده و مالک این وسیله هستند که به آن شخصیت قابل‌شناسایی می‌بخشند. براساس ماده 26 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی در صورتی که موارد زیر از طرف راننده رعایت شود عابر مقصر شناخته می‌شود: 

• اگر در تصادف با عابر راننده گواهینامه معتبر داشته باشد و با سرعت مجاز رانده باشد.
• راننده اصول رانندگی شهری از جمله احترام به چراغ‌ها را رعایت کرده باشد.
• خودرو راننده فاقد نقص فنی و ایمنی باشد.
•  راننده همه تلاش خود را برای پیشگیری از تصادف به‌کار بسته باشد، در عوض عابر پیاده مثلا در یک اتوبان از عرض معبر گذشته یا وقتی چراغ راهنمایی اصلی سبز و چراغ مخصوص عابر قرمز بوده جلوی خودرو پدیدار شده باشد.

در تصادف با عابر الزاما راننده مقصر حادثه نیست و این تقصیر می‌تواند کاملا بر عهده عابر پیاده یا راننده باشد. اما در موارد بسیاری تقصیر با درصدی که توسط کارشناسان راهنمایی‌ورانندگی و قضایی تعیین می‌شود، میان راننده و عابر تقسیم خواهد شد.

قانون چه توقعی از عابر پیاده دارد؟

همانطور که گفتیم قانون تصادف با عابر پیاده همگی علیه راننده و در حمایت از عابر نوشته نشده‌اند. از جمله موارد مورد انتظار قانون از عابر پیاده می‌توان به قوانین زیر اشاره کرد:

1. عبور از پیاده‌رو

قوانین تصادف با عابر پیاده از او می‌خواهند در مسیرهایی که پیاده‌رو وجود دارد از آن مسیر بگذرد و به یک‌باره وسط خیابان پدیدار نشود. اما در خیابان‌هایی که پیاده‌رو وجود ندارد یا این مسیر مسدود است نیز گذر عابر از کنار خیابان باید طبق اصول ویژه‌ای صورت بگیرد. بر این اساس عابر پیاده باید در مسیر خلاف جهت حرکت خودروها و از منتهی‌الیه چپ خود از مسیر گذر کند.

2. عبور از مسیرهای خط‌کشی و غیرهم‌سطح

قوانین تصادف با عابر پیاده صراحتا اعلام کرده‌اند گذر از عرض خیابان‌ها، بزرگراه‌ها، آزادراه‌ها و هرگونه مسیری که برای عبور وسایل نقلیه موتوری در نظر گرفته شده برای عابران پیاده ممنوع است و آنها باید از خط‌کشی ویژه عابر و زیرگذرها یا پل‌های هوایی فاصله میان 2 طرف مسیر را طی کنند.

حال بخش وسط مسیر می‌تواند گاردریل، حفاظ و حصار و پوشش گیاهی داشته یا نداشته باشد. عابران از نظر قانون فقط‌وفقط باید از طریق خط‌کشی، زیرگذر، رفوژ یا جزیره میانی و پل‌ها عرض هر نوع مسیر را طی کنند.

پیش‌تر مسیرهای عبور عابر پیاده به تعداد کافی موجود نبود اما اکنون تعداد این بخش‌ها به حد قابل‌قبولی رسیده است. ماده ۱۴۱ آیین‌نامه راهور می‌گوید در مسیرهایی که چراغ مخصوص عابر وجود ندارد اما خط‌کشی موجود است، حق تقدم با عابر پیاده‌ای است که قصد دارد از خط‌کشی گذر کند.

3. عدم توقف در مسیر سواره‌رو

حتما همه ما عابران پیاده بسیاری را دیده‌ایم که کنار خیابان، بلوار یا بزرگراه‌ها و آزادراه‌ها در انتظار تاکسی و اتوبوس ایستاده و تا وسط مسیر جلو آمده‌اند. قوانین تصادف با عابر پیاده، آنها را موظف می‌داند به هر دلیل از جمله صحبت با تلفن‌همراه یا سوار شدن به تاکسی و اتوبوس وارد مسیر عبور خودروها و موتورسیکلت‌ها نشوند.

براساس قوانین تصادف با عابر پیاده و ماده ۳۳۱ قانون مجازات اسلامی، توقف عابر در مسیر سواره‌رو یا استقرار مانع و حیوانی از سوی او در مسیر که موجب بروز حادثه شود، نیز مسئولیت تصادف را متوجه عابر خواهد کرد. همچنین درباره ریختن ماده‌ای که سبب لغزندگی مسیر و از میان رفتن تعادل وسایل نقلیه موتوری زمینی همین موضوع صدق می‌کند.

بیشتر بخوانید: چگونه می توان خسارت بیمه بدنه در تصادف را دریافت کرد؟

قانون تصادف با عابر پیاده در محل‌های مختلف

قوانین تصادف با راننده در مکان‌های مختلف متفاوت است. در ادامه به شرح قوانین تصادف با عابر در شرایط مختلف می‌پردازیم:

تصادف با عابر زیر پل هوایی

اگر عابر پیاده‌ای با ماشین تصادف کند در حالی و در شعاع 500 کیلومتری او پل عابر پیاده وجود داشته باشد، عابر مقصر است و راننده هیچ مسئولیتی نخواهد داشت.

تصادف با عابر پیاده در خیابان

تشخیص مقصر اصلی هنگام تصادف عابر با راننده کمی دشوار است و بسته به کروکی پلیس دارد. اما در صورت بروز تخلفاتی مانند نادیده گرفتن خط کشی عابر پیاده، عدم استفاده از پل عابر پیاده و بی‌توجهی به چراغ قرمز، عابر مقصر شناخته می‌شود.

احترام به قوانین راهنمایی و رانندگی

قوانین تصادف با عابر پیاده می‌گویند عابر باید مانند راننده‌ها از قوانین راهنمایی‌ورانندگی مربوط به خود مطلع باشد و آنها را رعایت کند. از جمله این موارد احترام به چراغ مربوط به عابران پیاده است. بر این اساس، قانون انتظار دارد عابران تنها وقتی می‌توانند از خط‌کشی‌های مخصوص خود در تقاطع‌ها بگذرند که چراغ مربوط به خودشان سبز یا قرمز چشمک‌زن و چراغ راهنمایی مختص وسایل نقلیه موتوری قرمز ثابت یا چشمک‌زن باشد.

مطلب مرتبط: کدام بیمه تصادف با حیوانات را جبران می‌کند؟

قوانین تصادف با عابر پیاده از راننده چه انتظاراتی دارند؟

بدیهی است راننده و مالک خودرو می‌توانند یکسان یا متفاوت باشند. اما طبق قوانین تصادف با عابر پیاده، اگر راننده گواهینامه داشته و در صحت و سلامت باشد، مسئولیت تصادف متوجه مالک نیست. رانندگان خودرو از نظر قوانین تصادف با عابر پیاده موظف به رعایت موارد زیر هستند:

• رانندگان باید در هر مسیر سقف سرعت
  مجاز را رعایت کنند.
• راننده وظیفه دارد پیش از حرکت سلامت خودرو را به‌صورت اولیه بررسی و اگر مشکلی مشاهده کرد آن‌را برطرف کند.
• راننده خودرو وقتی چراغ راهنمایی قرمز و چراغ عابر سبز است، باید پشت خط تعیین‌شده پیش از خط‌کشی عابر پیاده توقف کند و به عابر پیاده اجازه عبور راحت و بی‌دغدغه بدهد.
• طبق بند پ ماده 161 آیین‌نامه راهور راننده موظف است وقتی به گذرگاه عابر پیاده نزدیک می‌شود و پیادگان را مشاهده می‌کند، از سرعت وسیله نقلیه بکاهد. همچنین است در نزدیکی مناطق مسکونی حتی بدون وجود گذرگاه عابر پیاده.
• وقتی کسی در وضعیت مستی یا عدم هوشیاری با عابر پیاده تصادف کند مجرم شناخته خواهد شد و حتی اگر عابر کاملا مقصر باشد، مسئولیت از او سلب نمی‌شود.
• براساس ماده 717 قانون مجازات اسلامی، بی‌احتیاطی و عدم رعایت قوانین در شرایط تصادف با عابر پیاده می‌تواند برای راننده بین 2 تا 6 ماه حبس در پی داشته باشد. باید توجه داشت که در گذرگاه‌های عابر پیاده بدون چراغ راهنمایی، حق با پیاده‌هاست و راننده در هر مسیر حتی اگر تابلوی ایست و چراغ راهنمایی وجود ندارد، بازهم طبق ماده‌های 129 و 130 آیین‌نامه پلیس راهور باید حقوق عابر پیاده را در نظر بگیرد.
• در صورت تصادف با عابر، قانون و اخلاق هر 2 حکم می‌کنند که راننده نباید صحنه را ترک و فرار کند.
• پس از وقوع تصادف جرحی، راننده در صورت هوشیاری باید نسبت به تماس با اورژانس و پلیس اقدامات لازم را صورت بدهد و رساندن عابر پیاده مجروح را به بیمارستان تسهیل و پیگیری کند.

دیه تصادف با عابر پیاده

دیه تصادف با عابر بر اثر عواملی مانند ماه‌های حرام، مقصر بودن راننده یا عابر، بیمه شخص ثالث و نحوه پرداخت می‌تواند متفاوت باشد. در صورتی که در تصادف عابر مقصر باشد، بیمه شخص ثالث خودرو باید دیه عابر را پرداخت نماید. در صورتی که خودرو بیمه نباشد، بیمه عابر از صندوق خسارت بدنی شخص ثالث تامین خواهد شد.

تصادف با عابر پیاده و فرار

طبق ماده 717 قانون مجازات اسلامی بی احتیاطی و عدم رعایت قوانین از طرف راننده می‌تواند 2 تا 6 ماه حبس را برای شخص به همراه داشته باشد. در صورتی که راننده بعد از تصادف با عابر فرار کند، مجازات او دو شوم بیشتر از مجازات تعیین شده در قانون خواهد بود. در صورتی که تصادف با عابر پیاده منجر به فوت شود و راننده مقصر نباشد، جبران خسارت مالی بر عهده شرکت بیمه خواهد بود.

در نهایت مقصر کیست؟

در خاتمه باید بگوییم قوانین تصادف با عابر پیاده حد و حدودی را مشخص کرده‌اند که با استفاده از آنها می‌توان درصد تقصیر راننده و عابر را کارشناسی و تفکیک کرد.

اگر در تصادف با عابر پیاده همه یا بخشی از تقصیر بر گردن عابر باشد، میزان دیه عابر پیاده بر پایه درصد تقصیر راننده تعیین و از او- یا بیمه‌گر‌ شخص ثالث‌اش- اخذ می‌شود. چنان‌چه خودرو آسیب دیده باشد نیز عابر باید به اندازه تقصیر خود به راننده خسارت بپردازد.

البته وقتی تمام تقصیر بر گردن عابر است بازهم بیمه شخص ثالث خودرو موظف به پرداخت دیه مصدومیت یا فوت او به خود یا وراث قانونی عابر براساس تعهدات‌اش است. هرچند سهم بیمه از سوی مراجع ذیصلاح تعیین می‌شود.

اما اگر تمام تقصیر بر عهده عابر و خودرو بیمه شخص ثالث معتبر و تاریخ‌دار نداشته باشد، تکلیف چیست؟ قوانین تصادف با عابر پیاده چه می‌گویند؟

در این شرایط بازهم دیه عابر از محل صندوق موضوع قانون بيمه‌ اجباری مسئوليت مدنی مالکان وسايل نقليه موتوری زمينی در مقابل شخص ثالث مصوب ۲۳ دی سال ۱۳۴۷ قابل‌پرداخت خواهد بود.