برخی از افراد، یکبار از بیمه بیکاری استفاده کردهاند و بعد از چند سال دوباره بیکار شدهاند و نمیدانند باز هم حق استفاده دارند یا نه. طبق قانون و بخشنامههای جدید، اصل موضوع این است که محدودیتی برای تعداد دفعات استفاده وجود ندارد، اما مجموع ماههایی که در تمام عمر میتوانید مقرری بگیرید سقف مشخصی دارد و هر بار استفاده، از این سقف کم میکند.
شرایط دریافت بیمه بیکاری برای بار دوم
برای استفاده از بیمه بیکاری برای بار دوم، قانون شرایط جدیدی تعریف نشده است. یعنی همان قواعدی که برای بار اول لازم است، در استفادههای بعدی هم باید رعایت شود؛ فقط مدت زمان پرداخت مقرری باقیمانده، بر اساس سابقه و دفعات قبلی محاسبه میشود.
شرایط کلی قانونی برای هر بار استفاده
طبق قانون بیمه بیکاری و راهنماهای رسمی تامین اجتماعی، برای هر بار استفاده (اول، دوم یا بیشتر) باید چند شرط اصلی برقرار باشد:
- بیکاری شما غیرارادی باشد و با اخراج، اتمام قرارداد یا تعطیلی کارگاه ایجاد شود، مشمول قانون کار و تأمین اجتماعی باشید،
- حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه (با سهم ۳ درصد بیمه بیکاری) داشته باشید و حداکثر ظرف ۳۰ روز پس از بیکاری به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه و در سامانه روابط کار ثبتنام کنید.
در عمل، اگر یکبار مقرری گرفتهاید و بعد مدتی دوباره در کارگاه دیگری استخدام شده و برایتان بیمه رد شده است، هنگام اخراج دوم، همان روند بار اول تکرار میشود؛ یعنی مراجعه ظرف ۳۰ روز، تشکیل پرونده در اداره کار و سپس معرفی به شعبه تامین اجتماعی برای برقراری مقرری جدید. استفاده قبلی، فقط روی تعداد ماههای باقیمانده اثر دارد، نه اصل حق شما برای درخواست.
محاسبه مدت استحقاق در بار دوم
طبق ماده ۷ قانون بیمه بیکاری، حداکثر مدت استفاده از مقرری برای مجردها ۳۶ ماه و برای متأهلها و متکفلها ۵۰ ماه است و این مدت بر اساس کل سابقه بیمه کارگری و جدول زیر تعیین میشود. این حداکثر مدت، شامل همه دفعاتی است که از بیمه بیکاری استفاده میکنید.
| سابقه پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی | حداکثر مدت مقرری برای مجرد | حداکثر مدت مقرری برای متأهل یا متکفل |
| ۶ تا ۲۴ ماه | ۶ ماه | ۱۲ ماه |
| ۲۵ تا ۱۲۰ ماه | ۱۲ ماه | ۱۸ ماه |
| ۱۲۱ تا ۱۸۰ ماه | ۱۸ ماه | ۲۶ ماه |
| ۱۸۱ تا ۲۴۰ ماه | ۲۶ ماه | ۳۶ ماه |
| ۲۴۱ ماه به بالا | ۳۶ ماه | ۵۰ ماه |
برای استفاده دوم، روال این است که ابتدا با توجه به کل سابقه بیمه کارگری شما (قبل و بعد از دفعه اول) مدت استحقاق کل از جدول تعیین میشود، بعد تمام ماههایی که در دفعات قبلی مقرری گرفتهاید از این عدد کم میشود و فقط مدت باقیمانده قابل پرداخت خواهد بود.
مثلا اگر متاهل هستید و ۱۳۸ ماه سابقه دارید، طبق جدول ۲۶ ماه استحقاق دارید. اگر بار اول ۱۲ ماه مقرری گرفته باشید، در بار دوم تا ۱۴ ماه دیگر میتوانید بیمه بیکاری بگیرید؛ چه بلافاصله بعد از دوره اول، چه سالها بعد.
فاصله بین دو بیمه بیکاری چند سال است؟
یکی از سوالهای تکراری این است که آیا بین دو دوره بیمه بیکاری باید چند سال فاصله باشد یا نه. در متن قانون، عدد مشخصی برای فاصله زمانی دیده نمیشود و بخشنامههای جدید هم محدودیتی برای این فاصله تعیین نکردهاند.
عدم وجود محدودیت قانونی برای فاصله
هیچ محدودیتی برای تعداد دفعات و فاصله بین دو دوره بیمه بیکاری وجود ندارد. یعنی ممکن است فردی چند سال بعد از دوره اول دوباره بیکار شود، یا حتی پس از مدت کوتاهتری دوباره مشمول شرایط شود؛ در هر دو حالت، اگر سایر شروط برقرار باشد، امکان استفاده مجدد وجود دارد.
چرا بعضیها فکر میکنند فاصله اجباری وجود دارد؟
در عمل، بعضی ادارات کار یا شعب تامین اجتماعی برای بررسی پرونده، روی سابقه در آخرین کارگاه یا داشتن قرارداد یکساله حساسیت دارند و این موضوع باعث سوء برداشت شده که باید حتما چند سال فاصله وجود داشته باشد. اما منابع حقوقی و تخصصی تأکید میکنند که در خود قانون، حداقل فاصله بین دو بیکاری تعریف نشده و ملاک، همان شرایط عمومی و باقیمانده استحقاق است.
در نتیجه اگر از دوره اول چند سال گذشته و دوباره بیکار شدهاید، نگران فاصله نباشید؛ مهم این است که هنوز از سقف ۳۶ یا ۵۰ ماهی خود استفاده کامل نکرده باشید و بیکاری جدیدتان غیرارادی و قابل اثبات باشد.
نکات مهم برای استفاده مجدد از بیمه بیکاری
برای هر دوره جدید، داشتن قرارداد کار، نامه عدم نیاز یا رأی هیئت حل اختلاف مبنی بر بیکاری غیرارادی، سوابق بیمهای و ثبت بهموقع درخواست در سامانه روابط کار ضروری است. فراموش کردن مهلت ۳۰ روزه پس از بیکاری، یکی از رایجترین دلایل رد شدن پروندههاست؛ حتی اگر از نظر سابقه، استحقاق ماههای بیشتری داشته باشید.اگر تازه قصد دارید برای اولینبار یا برای دفعات بعدی اقدام کنید، مطالعه این مطلب در مورد بیمه بیکاری و شرایط و مدارک لازم جهت دریافت آن کمک میکند دقیقا بدانید چه مدارکی میخواهید، در چه سامانهای باید ثبتنام کنید و ترتیب مراجعه به اداره کار و شعبه تأمین اجتماعی چگونه است.