دیه تقصیر پزشکی چیست؟ قوانین + نحوه محاسبه دیه
در هر صنف و تخصصی، امکان بروز خطا وجود دارد. برخی خطاها به قیمت آسیب‌رساندن جدی به سلامت و زندگی یک فرد تمام می‌شوند. دیه تقصیر پزشکی اهرمی برای جبران خطاهایی است که در حوزه پزشکی و از سوی متخصصان این زمینه صورت می‌گیرد. اگر بیماری براساس اشتباه و تشخیص نادرست یک پزشک، متحمل آسیب شود، دادگاه به نفع او رأی می‌دهد و باید بابت قصور پزشکی، دیه دریافت کند. مقدار این دیه وابسته به خطا و میزان هزینه‌ای است که به بیمار تحمیل شده است. در ادامه، درباره این موضوع، برایتان بیشتر خواهیم گفت.
چه مواردی قصور پزشکی محسوب می‌شوند؟
برای دریافت دیه تقصیر پزشکی باید بدانید که این قانون شامل چه مواردی می‌شود. به‌طور کلی، منظور از قصور پزشکی خطا یا اشتباهی است که در روند تشخیص و درمان یا جراحی یک بیمار از سوی دکتر معالج او ایجاد می‌شود. این اشتباه در دسته خطوط غیرعمد و سهوی قرار می‌گیرد؛ اصولاً هیچ پزشکی خواهان تحمیل درد و مرتکب‌شدن اشتباه نیست. آسیب‌هایی که به یک فرد وارد می‌شوند، به شکل روانی یا جسمانی‌اند و در قوانین حقوقی، تقصیرات پزشکی مشمول دیه می‌شوند. قصور زمانی شکل می‌گیرد که یکی از شرایط زیر رخ دهد:
- پزشک برخلاف اصول علمی دست به درمان یا جراحی بیمار زده باشد.
- انتخاب روش درمانی از سوی پزشک مناسب نباشد و بیمار متضرر شود.
- پزشک معالج بپذیرد که آسیب واردشده به بیمار، در نتیجه اعمال او بوده است.
انواع قصور پزشکی شامل چه مواردی است؟
پیش‌تر به شرایطی اشاره کردیم که در آن‌ها، قصور پزشکی رخ می‌دهد. این شرایط به دسته‌بندی‌های گوناگونی تقسیم می‌شوند. برای مثال:
- بی‌مبالاتی پزشکی
- بی‌احتیاطی پزشک
- رعایت‌نکردن مقررات
- فقدان مهارت کافی در درمان
| بی‌مبالاتی پزشکی | انجام‌ندادن درست وظایف (شدیدترین نوع قصور درمان پزشکی است) |
| بی‌احتیاطی پزشک | سهل‌انگاری در به‌کارگیری اصول درمان علمی و پزشکی |
| رعایت‌نکردن مقرارت | بی‌توجهی به اصول و قوانین صادرشده از سوی نظام پزشکی و وزارت بهداشت |
| فقدان مهارت کافی در درمان |
نداشتن حداقل دانش و تجربه ضروری برای شروع درمان |
یادتان باشد که جرایم پزشکی با قصور پزشکی متفاوت‌اند. مورد اول معمولاً با قصد و نیت آگاهانه انجام می‌شود، اما در قصور، اتفاقات ناگوار برای بیمار به‌طور سهوی و غیرعمد از سوی پزشک به‌وجود می‌آیند. در تکمیل موارد قصور پزشکی، باید به خطاهای پزشکی زیر هم اشاره کنیم:
- خطا در تشخیص بیماری، به‌علت بی‌توجهی یا آگاهی اندک؛
- اشتباه در تجویز راه درمان و دارو و آسیب‌رساندن به بیمار در جریان معالجه؛
- ناخوانابودن خط پزشک در زمان نگارش نسخه و منجرشدنِ این موضوع به دریافت داروی اشتباه.
نحوه شکایت از قصور پزشکی چیست؟
فرض بر این است که پزشکان دچار خطا و اشتباه نمی‌شوند، بنابراین، هرگونه اشکال در جریان معالجه بیماران باید تحت عنوان قصور پزشکی در نظر گرفته و از سوی متخصصان پزشکی جبران شود. براساس ماده ۴۹۵ قانون مجازات اسلامی، اگر پزشکی باعث آسیب‌رساندن به بیمار شود و روند درمان او را به مخاطره بیاندازد، مجبور به پرداخت دیه است. برای دریافت دیه قصور پزشکی، نیاز به اثبات وقوع تقصیر است. در این مسیر، لازم است که مستندات و مدارکی از سوی بیمار ارائه شوند:
- مدارک مربوط به پرونده پزشکی؛
- تصاویری از نسخ تجویزی پزشک؛
- فهرست هزینه‌های پرداختی؛
- دفترچه بیمه.
برای شکایت از متخصصان زیبایی، نیاز به ارائه مستنداتی شامل تصاویر قبل و بعد از عمل است. در واقع، برای شکایت از پزشک زیبایی باید مشخص شود که چه رخدادی در طول درمان شکل گرفته و چرا بیمار شاکی است. اگر حکام قضایی با در نظرگرفتن مدارک و مستندات و البته نامه پزشکی قانونی، پزشک را متهم کنند، نیاز به پرداخت دیه قصور پزشکی از سوی او وجود خواهد داشت.
پزشک تقصیرکار چطور مجازات می‌شود؟
بنا به میزان و شکل خسارت واردشده به بیمار از سوی پزشک، نیاز به پرداخت دیه خواهد بود. این دیه براساس دیه انسان کامل در سال وقوع خطای پزشکی تعیین و دریافت می‌شود. در برخی از موارد، شدت و سطح خطای پزشکی آن‌قدر بالا است که حتی پرونده پزشک در نظام پزشکی هم مخدوش می‌شود. در واقع، مشمول توبیخ و درج در پرونده خواهد شد.
در مواردی که پزشک موجب مرگ بیمار شود، باید ضمن پرداخت دیه انسان کامل، مجازات حبس را هم پشت‌سر بگذارد. حبس براساس قانون مجازات اسلامی و ماده ۶۱۶ از آن است. تعداد سال‌های حبس در چنین مواقعی، از ۱ تا ۳ سال خواهد بود.
میزان و سطح آسیب‌های وارد بر بیمار از سوی پزشکی قانونی به‌دقت بررسی می‌شود. این فرایند اصلاً ساده نیست و مسیر پرچالش و حساسی دارد. پزشکان در بسیاری از موارد، مجبور به پرداخت هزینه و تاوان سنگینی بابت دیه قصور پزشکی می‌شوند. از همین رو، دریافت خدمات بیمه پزشکی برای آن‌ها، ایده‌ای نجات‌دهنده خواهد بود.
دیه تقصیر پزشکی در سال 1403 چقدر است؟
دیه قصور پزشکی براساس قوانین دیه اسلامی محاسبه می‌شود. بنا به اینکه حادثه در ماه حرام رخ داده یا خیر، مبلغ دیه متفاوت خواهد بود. اگر بیمار فوت کند هم پزشک باید دیه انسان کامل را برای او بپردازد. در بخش زیر، دیه پزشکی در سال ۱۴۰۳، مشخص شده است:
- دیه یک پا ۶۰۰ میلیون تومان
- دیه یک‌دست ۶۰۰ میلیون تومان
- دیه شکستگی بینی ۱۲۰ میلیون تومان
- دیه شکستگی ترقوه ۴۸ میلیون تومان
- دیه زخم شدگی در حد دامیه ۲۴ میلیون تومان
- دیه زخم شدگی در حد حارصه ۱۲ میلیون تومان
- دیه آسیب کامل دندان‌های پشتی ۴۰ میلیون تومان
- دیه آسیب کامل دندان‌های جلویی ۶۰ میلیون تومان
- دیه شکستگی جمجمه در حد هاشمه ۱۲۰ میلیون تومان
- دیه شکستگی دنده‌های محیط بر قلب ۳۰ میلیون تومان
- دیه خردشدن استخوان در صورت بهبودی ۱۲۰ میلیون تومان
- دیه کامل انسان در اثر قصور پزشکی در ماه حرام یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان
- دیه کامل انسان در اثر قصور پزشکی در ماه غیرحرام یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان
- دیه شکستگی استخوان نازک‌نی و درشت‌نی پا به‌صورت جداگانه برای هر پا ۱۲۰ میلیون تومان
شیوه رسیدگی به قصور پزشکی چیست و مراجع ذی‌ربط کدام‌اند؟
سازمان نظام پزشکی مرجع اصلی رسیدگی به شکایت‌های پزشکی است. علاوه‌بر آن، این سازمان‌ها و نهادها هم در مسیر بررسی پرونده‌های خطای پزشکی نقش دارند:
- سازمان تعزیرات حکومتی کشور
- شورای حل اختلاف در حیطه بهداشت
- دادگاه‌های عمومی و دادگاه انقلاب اسلامی
مراحل زیر برای رسیدگی به پرونده‌های تقصیرات پزشکی انجام می‌شوند:
- ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف در امور بهداشتی؛
- برگزاری جلسه در شورای حل اختلاف میان پزشک و بیمار؛
- ارجاع پرونده به دادسرای انتظامی پزشکان (در صورت به نتیجه‌نرسیدن جلسه مرحله قبلی)؛
- انجام مراحل کارشناسی قانونی و تشکیل دادگاه براساس مستندات و شواهد، برای اعلام رأی.
پرونده پزشکان در صورتی مورد بررسی قرار می‌گیرد که تخلفات از سوی مراجع قضایی و غیرقضایی به ثبت رسیده باشد و بیمار یا وکلای او، شکایتی را مطرح کرده باشند. گزارش بازرسان سازمان نظام پزشکی هم در به جریان‌افتادن پرونده پزشک خاطی نقش دارد. اگر بیمار هم در آسیب‌دیدن نقش داشته باشد، تمام دیه نباید از سوی پزشک پرداخت شود و سهمی هم برای خود فرد آسیب‌دیده لحاظ می‌شود.
خرید بیمه مسئولیت پزشکان از بیمه بازار
امکان بروز خطا و اشتباه در هر صنف و شغلی وجود دارد. بهتر است که پزشکان برای پیشگیری از هزینه‌های سنگین احتمالی در زمان وقوع قصور پزشکی، خود را بیمه کنند. بیمه پزشکی راهی برای مدیریت هزینه‌ها در زمان پرداخت دیه تقصیر پزشکی است. بدون هیچ‌گونه محدودیت زمانی و مکانی، امکان خرید آنلاین بیمه پزشکی در بیمه بازار، برای پزشکان فراهم شده است. برای دریافت مشاوره رایگان می‌توانید با شماره 91007240 تماس بگیرید.