فرانشیز تلفظ فرانسوی لغت franchise است که معنای معافیت، مصونیت و آزادی می‌دهد. اما کاربرد این کلمه در بیمه، ارتباط چندانی با با معنی لغوی این کلمه ندارد یک دنیا با آن چیزی که باید فاصله دارد. کاربرد این کلمه در بیمه به طور کلی اشتباه است اما به صورت اصطلاحی همه‌گیرْ جا افتاده است. به همین دلیل خود شرکت‌های بیمه و دیگر ارگان‌ها نیز از همین لغت استفاده می‌کنند. معادل این مقوله در زبان انگلیسی، لغت deductible است. اما فرانشیز یعنی چه؟ برای آشنایی با این اصطلاح در صنعت بیمه با ما همراه باشید.
فرانشیز بیمه چیست؟
ممکن است در هنگام خرید بیمه با صطلاح فرانشیز مواجه شده باشید. اما فرانشیز چیست؟ معنی فرانشیز درواقع به هزینه‌ای گفته می‌شود که خود بیمه‌گذار برای خسارت پرداخت می‌کند. فرانشیز معمولا در بیمه تکمیلی و بیمه بدنه مورد توجه قرار می‌گیرد.
فرانشیز بیمه فقط در ایران وجود ندارد و در سراسر جهان این قوانین به شکل‌ها و درصد‌های مختلفی وجود دارد. چیزی که ممکن است فرد بیمه‌گذار فراموش کرده باشد این است که میزان فرانشیز همیشه در بیمه‌نامه ذکر می‌شود و خود او با امضای بیمه چنین چیزی را تایید کرده‌است.
فرانشیز معمولا به صورت درصد و یا یک عدد و یا ترکیبی از آن ذکر می‌شود. هر چه قدر فرانشیز شرکت بیمه کمتر باشد، هزینه کمتری بر عهده بیمه‌گذار قرار می‌گیرد و بیشتر خسارت را خود شرکت بیمه پرداخت می‌کند. به طور خلاصه می‌توان گفت فرانشیز مبلغ و یا درصدی مشخص از خسارت است که برعهده بیمه‌گر نیست و پرداخت حق بیمه ارتباطی با فرانشیز ندارد.
منظور از فرانشیز در بیمه تکمیلی چیست؟
همانطور که گفته شد، معنی فرانشیز در بیمه تکمیلی این است که پرداخت بخشی از هزینه‌های بیمار بر عهده خود او است حتی اگر بیمه تکمیلی و بیمه پایه نیز داشته باشد. درواقع بیمه‌گر تعهدی به پرداخت بخشی از هزینه‌ها ندارد.
انواع فرانشیز‌های بیمه
۱- فرانشیز با نرخ مشخص
عموما فرانشیز به صورت عدد و رقمی ثابت مشخص شده و همان مقدار از خسارت را بیمه‌گذار پرداخت می‌کند. در این نوع بیمه، سقف مشخصی برای پرداخت‌های بیمه در نظر گرفته می‌شود و تحت هیچ شرایطی مبلغی بیشتر از آن به بیمه‌گذار تعلق نمی‌گیرد.
برای مثال اگر سقف غرامت ۷۰ میلیون تومان باشد و خسارت ۱۰۰ میلیون تومان باشد، بیمه تعهدی در قبال پرداخت ۳۰ میلیون تومان خسارت دیگر نخواهد داشت. از طرفی دیگر در یک خسارت ۷۵ میلیون تومانی، این نوع فرانشیز می‌تواند از فرانشیزهایی بیست درصدی به صرفه‌تر باشد.
۲- فرانشیز درصدی از مبلغ مورد بیمه
در نوعی از بیمه‌ها، فرانشیز به عنوان درصدی از مبلغ بیمه در نظر گرفته می‌شود و هرچه‌قدر مبلغ مورد بیمه بالاتر باشد، به همان نسبت فرانشیز بیشتری نیز باید بیمه‌گذار پرداخت کند.
۳- فرانشیز‌ها به عنوان درصد ثابتی از خسارت
گاهی اوقات فرانشیز به عنوان مبلغی ثابت معین نمی‌شود و درصدی مشخص از خسارت را به فرانشیز اختصاص می‌دهند که عموما مبلغی ناچیز است. هر اندازه‌ای که خسارت مبلغ بیشتری داشته باشد، فرانشیز بیشتری به آن تعلق می‌گیرد و مبلغ بیشتری را خود فرد خسارت دیده پرداخت می‌کند و برعکس.
برای مثال اگر فرانشیز بیست درصد باشد، در یک خسارت یک میلیون تومانی مبلغی معادل دویست هزار تومان را فرد بیمه شده پرداخت می‌کند. اگر در همین شرایط یکسان فرد بیمه شده ده میلیون تومان خسارت دیده باشد، دو میلیون تومان از هزینه‌ها را خود او پرداخت خواهد کرد.
۴- فرانشیز ترکیبی
در انواع بسیاری از بیمه‌ها، فرانشیز به صورت ترکیبی معین می‌شود. به این صورت که از سقف خسارت و درصد فرانشیز برای محاسبه خسارت پرداختی استفاده می‌شود. برای مثال یا فرانشیز ۲۰٪ یا سقف بیمه از مبلغ کسر می‌شود و انتخاب بین این دو گزینه بستگی به این دارد کدام یک کمتر باشد.
چرا از فرانشیز بیمه استفاده می‌شود؟
فرانشیز در مدیریت خطر اهمیت بالایی دارد و عموما در اکثر رشته‌های بیمه وجود دارد. فواید سه جانبه آن، هم برای بیمه‌گذار، هم برای جامعه و هم برای بیمه‌گر است. افراد خسارت دیده عموما نگران خسارات جزئی و هزینه‌های کم نیستند اما در موارد دیگر ممکن است خسارت به سنگینی تمام دارایی‌های فرد تمام شود.
برای مثال ممکن است فردی بتواند از هزینه یک بیماری کوچک و ساده چشم‌پوشی کند اما برای جبران هزینه اعمال جراحی سنگین به بیمه احتیاج دارد.در چنین مواردی پرداخت فرانشیز‌ها برای خسارت دیده منطقی‌تر و مقدور است.
دلیل دیگری که باعث وجود اهمیت فرانشیز در بیمه بدنه و ثالث می‌شود این است که تعهدات بیمه‌گر کاهش می‌یابد و برای شرکت بیمه توجیه اقتصادی و تخفیف در حق بیمه می‌شود. فرانشیز باعث می‌شود که بیمه‌گذار برای هزینه‌های جزئی‌تر، کمتر به بیمه مراجعه کند و موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های شرکت بیمه و صرفه اقتصادی برای آن شرکت بشود.
گاهی ضرورت وجود فرانشیز‌ها برای رعایت بیشتر هنجارهای اجتماعی، احتیاط بیشتر، رانندگی امن‌تر و دیگر مسائلی است که مجموعا به سلامت جامعه کمک می‌کند. در بیمه‌های درمان تکمیلی وجود فرانشیز می‌تواند از مراجعه بی‌دلیل مراجع به درمانگاه جلوگیری کرده و مانع از اتلاف انرژی در بخش درمان و ارگان‌های دیگر شود.
سخن پایانی
در این مقاله با معنی فرانشیز آشنا شدیم. قطعا انواع فرانشیز نسبت به نوع بیمه، فرد بیمه شده و حتی میزان خسارت تفاوت خواهد داشت. با مطالعه دقیق نوع فرانشیز و محاسبات شخصی، هرکسی می‌تواند بهترین نوع بیمه را متناسب خودش انتخاب کند. شما می‌توانید با مراجعه به سامانه بیمه بازار، بیمه مورد نظر خود را به صورت آنلاین و بدون معطلی خریداری نمایید. کارشناسان بیمه بازار در کلیه مراحل صدور تا خرید بیمه‌نامه در کنار شما خواهند بود.
7 پاسخ
باسلام واحترام..بنده چند سالی سابقه بیمه دارم وبعداز آن به لطف نزدیکانم درطول چندسال کار بیمه من را در اواخر سال آخر که مکان اجاره داده بودند.مجبور به جدایی ومن چون فامیل بود وحتی از دفعات قبل حتی از شرکت نفت و..تابحال دفترچه نگرفته بودم.این دفعه من اعتمادبه فامیل خودم وفقط به واریزکردن سرکارگرمون اعتماد وهیچ بررسی نمیکردم.تااینکه بعدازسه ماه که مدیران عوص ومن بااین مدیر جدیدهمکاری کردم به لطف خودش.فامیل بنده برای من ترک کارگاه واصلا به من هیچ اطلاعی نمیده ومن هم بی‌خبرحدود سه ماه ازکاربا مدیرجدیدمیگدشت .خود مدیر وفامیل قبلی که یعنی آنتن وجاسوس دارد درباغ ومدیر م فقط باچندحرف ازدیگران وبی مشورتی بنده رااخراج ومن هم به اداره کاروحتی فامیلم ماجرای .ج.راگفتم.طوری گفت ول کن وبهش بگو بدرک.کارریخته.هرچه گفتم یعنی بااین کارمن‌که اصلا اگر من حرف چنینی میزدم توفامیل به مغروری وکارنابلد میرسوند.وپرمیکردن.مجبور اداره کار وچون هردو طرف خیلی به نامردی مرابیرون کردن.اداره کار فامیل را چون من سرکار وهمه تایید کردن مقصر وگفت میخوای تابیمه و..بگیرم گفتم نه.فقط از مدیر دوم حقوق نداده را خواستم که گفت باید پرداخت وبهرحال بعد دوسال پرداخت ..من حدودسال ۹۵اسفندماه شکایت ورسیدگی کردن …خواهشا سوال داشتم به این منوال من میتونم بعدچندسال گدشت ولی پرونده وکارفرما مقصر اعلام شدن رامیتونم دوباره پیگیری وحق خودم بگیرم …چون من یتیم خدارا دارم وبس ولی وقتی یا بارها مادرم دیدن گفتن عیب از اداره کار وما پول پرداخت با بیمه دادیم باید میتونست شکایت می‌کرد.. یا که دیگه نمیشه که اینها اینطور شیرشدن وازخدا نمی‌ترسند.. خواهش میکنم فقط بگین بله یا خیر تا خدمت برسم ..وحقم بگیرم چون ..!! باسپاس ازاین همه صحبت وواقعا خیلی دلم سوخت وقتی گفتن بیمه و..دادن وشکلیت می‌کرد.ممنونم.