تعریف بیمه
بیمه عبارتست از قراردادی که به موجب آن شرکت بیمه (بیمهگر) تعهد میکند؛ در ازای دریافت وجه از مشتری(بیمه گذار) خسارت وارده
بر او را در صورت وقوع حادثه، جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد.
اصطلاحات رایج بیمه
بیمهگر:
به شخص حقوقی اطلاق میشود که خسارت احتمالی درج شده در بیمهنامه را تحت شرایط مشخص جبران و پرداخت میکند.
بیمهگذار:
شخص حقیقی یا حقوقی که طرف تعهد بیمهگر است و متعهد به پرداخت حقبیمه میشود.
بیمهشده:
به شخص و یا شئی که تحت پوشش بیمه قرار میگیرد گفته می شود.
بیمهنامه:
قراردادی که شامل شرایط و قوانین بیمه است و مابین بیمهگر و بیمهشده امضا میشود.
فرم پیشنهاد بیمه:
فرمی است که به بیمهگر کمک میکند تا ریسک را ارزیابی و بیمهنامه را تهیه کند و باقی کارهای امور اداری را انجام دهد.
حقبیمه:
در بسیاری از بیمهها، حقبیمه بهطور سالیانه، در هر دوره تمدید قرارداد، پرداخت میشود. حقبیمه میتواند بهصورت کارتهای
اعتباری یا اقساط ماهیانه باشد. مالیات بر حقبیمه که معادل ۸% حقبیمه، برای تمام بیمهنامهها است اضافه میشود.
محاسبه حقبیمه:
براساس اطلاعات ارائهشده در فرم پیشنهاد بیمه، بیمهگر حقبیمه را متناسب با ریسکی که پیشنهاد دهنده مطرح کرده، محاسبه میکند.
نرخ حقبیمه:
نرخ حقبیمه، به تناسب خطرات مرتبط با موضوع بیمه تعیین میشود. از تحلیلهای آماری برای به دست آوردن احتساب حقبیمه و توزیع
ریسک استفاده میشود.
بیمهنامه:
بیمهگر و بیمهگذار باید بهطور کامل از شرایط و محتوای قرارداد موردتوافق خود، آگاه باشد به همین دلیل است که بیمه صادر میشود.
بیمهنامه شامل میزان خطر قرار گرفتن موضوع بیمه، دوره پوشش، استثنائات، شرایط، مبلغ حقبیمه هست.
محاسبه حقبیمه:
حقبیمه از طریق اعمال نرخ حقبیمه در حقبیمه مبنا (سرمایه بیمه) به دست میآید. از حاصلضرب مبلغ سرمایه بیمهشده ضربدر نرخ،
مبلغ حقبیمه بهدست میآید.
نرخ درصدی:
نرخ درصدی قیمت برای هر ۱۰۰ ریال است؛ برای مثال یک نرخ ۵/۱ درصدی یعنی بیمهگر به ازای هر ۱۰۰ ریال سرمایه بیمهشده، ۵/۱ ریال
مطالبه میکند.
حقبیمه ثابت:
در بعضی از موارد یک حقبیمه ثابت بهجای حاصلضرب نرخ بیمه در حقبیمه پایه دریافت میشود. مانند بیمههای خودرو که حقبیمه
در جداولی نرخگذاری با احتساب خطرات مرتبط با بیمهگذار منفرد و خودروی وی استخراج میشود.
حقبیمه موقت:
برای بیشتر رشتههای بیمهای، بیمهنامه موقت میتواند صرفاً یک نامه از طرف بیمهگر باشد که تائید میکند بیمه از زمان مشخص
معتبر است. همچنین بیمهنامه موقت باید زمان و تاریخ شروع پوشش بیمه را نشان دهد.
بیمه و بیمهگری از نظر حقوقی:
بیمه قراردادی است که به موجب آن، یک طرف تعهد میکند در ازای دریافت وجهی از طرف دیگر، در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارد
بر او را جبران کند و یا وجه معین شدهای را بپردازد.
بیمه از نظر فنی:
بیمه از نظر فنی به معنای عملی است کهبه موجب آن یک طرف (بیمهگر) با تشکیل گروهی (بیمهگذار) در یک سازمان به نام موسسه بیمه،
تعهد میکند در ازای وجهی (حقبیمه) که هر یک از آنان به این سازمان میپردازند در صورت وقوع حادثه خسارت وارد شده را جبران
کند. این تعریف به وجود سازمان و تشکیلات منظم مبتنی بر قوانین آمار تکیه میکند.
انواع بیمه:
با توجه به انواع ریسک، قراردادهای بیمه به ۲ نوع بیمهاجتماعی و بیمهبازرگانی تقسیم میشود:
-
بیمه اجتماعی
تامیناجتماعی از وظایف دولتهاست. برجستهترین پوششهای بیمهاجتماعی در ایران موارد زیر است :
- حوادث و بیماریها
- بازنشستگی
- ازکارافتادگی
- غرامت دستمزد
- کمک ازدواج و عائلهمندی
- بیکاری
- بارداری
-
بیمههای بازرگانی
ازآنجاییکه پوششهایی که تأمین اجتماعی ارائه میدهد محدود است و همه ابعاد زندگی اقتصادی و اجتماعی را دربرنمیگیرد، بیمههای
بازرگانی به وجود آمده است که توسط شرکتهای بیمه ارائه میشود. بیمه بازرگانی بهطورکلی ازنظر موضوع به بیمههای اموال،
بیمه مسئولیت و بیمه اشخاص تقسیم میشود.
-
بیمه های اموال
چگونه شرکت بیمه مناسب را انتخاب کنیم؟
یکی از معضلاتی که خریداران بیمه با آن مواجهاند عدم اطلاع از معیارهای مهم برای خریداری بیمه است. بیمه مرکزی چند معیار مهم
را برای انتخاب بهترین بیمه تعیین کرده است که هرسال آن را در سایت بیمه مرکزی اعلام میکند.
معیار اول: توانگری مالی؛ اگر توانگری مالی شرکت مورد نظرتان بالای ۱۰۰ بود نشاندهنده وضعیت مناسب این شرکت است و توانایی
عمل به تعهدات خود را دارد.
معیار دوم: میزان شکایات انجام شده توسط مشتریان؛ در این قسمت ۲ نوع اطلاعات دیگر وجود دارد:
- تعداد شکایات واصله از مردم از هر شرکت بیمه.
- تعداد شکایات وارد و ناوارد از شرکت بیمه.
- محاسبه نسبت و سهم شکایات هر شرکت بیمه به تعداد بیمهنامهها.
- متوسط مدت زمان پاسخگویی به شکایات هر شرکت در مقایسه با صنعت بیمه.
معیار سوم: میزان رضایتمندی مردم از شرکت بیمه؛ اگر میزان رضایتمندی از شرکت بیمه بالا باشد به این معناست که عملکرد مناسبی
داشته است.
با کمک بیمه بازار می توانید شرکتهای بیمه را با هم مقایسه و با توجه به نوع بیمه موردنظرتان و شرایط شرکتها، بهترین انتخاب
را با تضمین قیمت داشته باشید.
قیمت بیمه
نرخ بیمه براساس تلفیق اطلاعات آخرین صورتهای مالی سالانه حسابرسی شده مؤسسات بیمه و سایر اطلاعات مورد تأیید بیمه مرکزی در
این سال به گونهای تعیین میشود که بین جمع درآمد حقبیمه و درآمد سرمایهگذاری این بیمه و جمع اقلام هزینهای و حاشیه
سود آن موازنه ایجاد شود.
شرکتهای بیمه بر اساس اطلاعات آماری که از احتمال تصادف و میزان خسارات دارند، نرخی را پیشنهاد می دهند که هزینهها و درآمد
آنها را تراز کند. برای مثال؛ در یک جامعه فرضی ۱۰۰۰ نفره، به طور معمول ۱۰ تصادف در سال رخ میدهد و متوسط خسارت هر تصادف
۱۰ میلیون تومان است. به این ترتیب شرکت بیمه باید در سال ۱۰۰ میلیون تومان بابت خسارات بیمه شدگان پرداخت کند. اگر مجموع
هزینه های پرسنل و سود سهامداران شرکت هم در سال ۲۰ میلیون تومان در نظر گرفته شود، شرکت باید سالانه ۱۲۰ میلیون تومان
درآمد داشته باشد تا درآمد و هزینهاش تراز شود. به این ترتیب و با فرض اینکه همه ۱۰۰۰ نفر بیمه بخرند، حق بیمه هر نفر
۱۲۰ هزار تومان خواهد بود.
برای نرخگیری انواع بیمههای ثالث، بدنه، عمر و آتش سوزی به سایت بیمه بازار مراجعه کنید.
خرید بیمه
معمولاً افراد قبل از اقدام به خرید بیمه، از چندین شرکت بیمه نرخ میگیرند که در بسیاری از موارد، کار دشوار و زمانبری است؛
بیمه بازار با تضمین قیمت برای اولینبار در ایران اقدام به مقایسه و فروش آنلاین بیمه کرده است و تمامی اطلاعاتی که شما
برای خرید هر بیمه ای نیاز دارید در کوتاهترین زمان در اختیار شما قرار میدهد. در حال حاضر امکان خرید بیمه شخص ثالث،
بیمه بدنه، بیمه عمر و بیمه آتش سوزی از طریق سایت بیمه بازار فراهم است، که علاوه بر خریدی مطمئن بر پایه اطلاعات مورد
نیاز شما، موجب صرفهجویی و راحتی در خرید نیز میشود.
- فراوانی
- شدت
- خسارتهای بزرگ
- هزینه بیمه اتکایی
- هزینه بیمه اتکایی
- خسارتهای واقعشده ولی گزارش نشده
- خسارتهای فاجعهآمیز
- خسارتهای پنهان
- تورم ادعای خسارت
- موضوعات در معرض خطر
بیمه اتکایی
قرارداد بیمهای است که بهموجب آن، بیمهگر مستقیم تمام یا قسمتی از نتایج مالی تعهدات بیمهای خود را به بیمهگر دیگری انتقال
میدهد.
علل خرید پوشش اتکایی
- بالا بودن سرمایه بیمهنامه
- بالا بودن ریسک بیمهنامه ( احتمال وقوع خسارت)
- سابقه بد خسارتی
- کسب اطمینان خاطر جهت صدور بیشتر بیمهنامههای با سرمایههای بالاتر
- پراکنده کردن ریسک
- تأمین پوشش فاجعه
مدارک لازم برای دریافت خسارت
مهمترین سندی که برای دریافت خسارت استفاده میشود؛ فرم خسارت است که ۵ کاربرد دارد. با تکمیل این فرم بیمهگر میتواند فرایند
پرداخت خسارت را شروع کند. تکمیل برگهها بهصورت اینترنتی، کاغذی و یا تلفنی انجام میگیرد. کاربردهای فرم به شرح زیر
است:
این مورد با بررسی تحت پوشش بودن خسارت در بیمهنامه، افشای اطلاعات لازم و عدمارائه اطلاعات لازم یا اطلاعات غلط در زمان خرید
بیمهنامه انجام میشود.
- گرفتن اطلاعات کافی بهمنظور آغاز فرآیند پرداخت خسارت
- ارزیابی شدت حادثه و برآورد میزان خسارت پرداختی
- بررسی اولیه مبنی بر وجود ادعای اشخاص ثالث برای دریافت خسارت
- تصمیمگیری در مورد وجود اشخاص ثالث مقصر و جبران خسارت از طریق آنها
مفهوم ریسک در بیمه
ریسک، دلیل وجود بیمه است و بدون ریسک بیمه مفهوم خود را از دست میدهد. ریسک در بیمه دارای درجههایی است که با استفاده پارامترهایی
مثل تجربه، قابل اندازهگیری است. اگر با اطمینان از نتیجه حادثه که ناخوشایند است، برای بیمه کردن آن درخواست شود، شرکت
بیمه به دلیل اینکه وقوع خسارت و حادثه را حتمی میداند، اقدام به بیمه کردن نمیکند و اگر هم بیمه کند حقبیمه بالایی
را دریافت میکند که شاید برای بیمهگذار مقرون بهصرفه نباشد.
انواع ریسک با توجه به طبیعت آنها با ۴ دسته تقسیم میشود
- ریسکهای خالص: مانند احتمال خسارت یک ساختمان در اثر آتشسوزی، که دو نتیجه دارد یا ساختمان دچار حادثه میشود و خسارت
میبیند و یا آتشسوزی اتفاق نمیافتد و خسارت نمیبیند. این ریسک برای شرکتهای بیمه، ریسک مطلوب بهشمار میرود.
-
ریسکهای سوداگران: مانند وضعیت بازرگانی که جنسی را ۱۰۰۰ تومان بخرد و بخواهد به قیمت کیلویی ۱۲۵۰ تومان بفروشد، اما ممکن است
براثر عواملی که پیشبینینشده، سودی نکند و مجبور بشود با همان قیمت ۱۰۰۰ تومان بفروشد و یا اینکه با ضرر و باقیمت
زیر ۱۰۰۰ تومان بفروشد. اینگونه ریسکها، احتمال سه حالت سود/ عدم سود/ زیان وجود دارد. ریسکهای سوداگران، ریسکهای
مطلوب بیمهای نیست.
-
ریسکهای عام: ریسکهای هستند که در صورت تحقق، اثرات نامطلوبی را روی گروه کثیری از مردم میگذارند که کل جمعیت یک کشور را متأثر
از خود میسازند. مانند زلزله، جنگ و حوادث ناگوار دیگر. در این حوادث معمولاً برای حل مشکل، معمولاً اغلب دولتها و
سازمانهای بینالمللی دست بهکار شده و راهحلی را ارائه میدهند.
-
ریسکهای خاص: ریسکهایی که اثر نامطلوب آن بر روی یک شخص و یا یک گروه کوچک، مثل مسافرین هواپیما و یا اتوبوس و... اینگونه
ریسکها بیمه، این نوع ریسک، ریسک مطلوب برای بهشمار میرود.
مدیریت ریسک
تکنیکهای کاهش ریسک بهنام تکنیکهای مدیریت ریسک معروفاند و عبارتاند از تمام تلاشهایی که برای تغییر و کاهش ریسک که خسارتها
را تقلیل میدهند.
-
اجتناب از ریسک: ( رانندگی باوجود خطر تصادف )
- تقلیل ریسک: ( پیشگیری و تقلیل حادثه قبل از وقوع )
- قبول ریسک: ( قبول و جبران ریسک بهوسیله خود بیمهگری )
- انتقال ریسک: ( واگذاری جبران ریسک به بیمهگر )
فسخ بیمهنامه
فسخ از طرف بیمهگر
- در صورت عدمپرداخت حقبیمه از سوی بیمهگذار در موقع تعیینشده.
- درصورتیکه بیمهگذار از اظهار مطالب لازم و مهمی در خصوص خطرات موضوع بیمه خودداری کند.
- در صورت تشدید خطر، مگر اینکه بیمهگذار حاضر شود حقبیمه بیشتری بپردازد.
فسخ قرارداد از طرف بیمهگذار
- در صورت کاهش خطر، مگر اینکه بیمهگر طبق موازین احتساب حقبیمه، حقبیمه را کاهش دهد.
- در صورت ورشکستگی شرکت بیمه
بطلان بیمهنامه
در موارد زیر بیمهنامه باطل میشود: ۱- خریدن بیمهنامهی عمر بدون رضایت کتبی و یا قانونی بیمهشده ۲- بیشتر جلوه دادن قیمت
مورد بیمه بهصورت عمدی۳ – بیمهکردن مورد بیمه بهصورت مجدد و بهعمد، در چنین حالتی بیمهنامهی دوم باطل میشود ۴- وقوع
خطر، پیش از بسته شدن قرارداد بیمه که در چنین حالتی نُهدهم حقبیمه برگشت داده میشود۵- اظهارات خلاف واقعیت یا کتمان
واقعیت بهصورت عمدی
تفاوت فسخ و ابطال بیمهنامه
دارنده حق فسخ میتواند از حق خود گذشته و بیمهنامه را ادامه دهد، درصورتیکه چه طرفین بخواهند چه نخواهند بطلان محقق میشود.
ابطال، از تاریخ شروع قرارداد اعمال میگردد، اما شرایط فسخ از زمانی تحقق پیدا میکند که یکی از تعهدات مندرج در بیمهنامه رعایت
نشده باشد.
تعهدات بیمهگر
- پرداخت سریع و کامل خسارت، آشنا نمودن بیمهگذار به وظایف و تکالیفش
- قید موارد از بین رفتن حق و حقوق بیمهگذار در بیمهنامه
- حفظ اسرار بیمهگذار و سایر تعهداتی که بهموجب قانون به عهده طرفین است
تعهدات بیمهگذار
-
اعلام دقیق کیفیت خطر مورد بیمه
- پرداخت بهموقع حقبیمه
- حفاظت از مورد بیمه
- اعلام تشدید خطر
فرانشیز چیست؟
فرانشیز به مبلغی از خسارت گفته میشود که به عهده بیمهگذار بوده و بیمهگر نسبت به آن تعهدی ندارد، همچنین برای آنکه شرکت
بیمه خسارتی پرداخت کند بایستی میزان خسارت از فرانشیز بالاتر باشد.
انواع فرانشیز
- بهصورت رقم ثابت و معیّن
- بهعنوان درصدی از مبلغ بیمه. در این حالت هرچه مبلغ بیمه بیشتر باشد فرانشیز نیز افزایش مییابد.
- بهعنوان درصدی از مبلغ خسارت. در این حالت بیمهگذار در پرداخت درصد کوچکی از خسارت با بیمهگر سهیم است.